OKUL FOBİSİ NEDİR?Okul fobisi çocuğun yoğun endişe ve kaygı nedeniyle okula gitmek istememe durumudur

Çocuklar okul saati geldiğinde ağlama, küsme, inatlaşma, saldırganlık, öfke davranışlarının yanı sıra mide bulantısı, kusma, karın ve baş ağrısı gibi davranışlarda bulunabilirler. 

Okul korkusu, okula gidişin ilk günlerinde ortaya çıkabildiği gibi herhangi bir zamanda da ortaya çıkabilir.

Bu belirtiler daha çok sabahları ve okul saatlerinde ortaya çıkar ve yoğunlaşır. Aileler çoğunlukla okulun çıkış saati gelince, o gün okula gitmeyeceği kesinleşince çocukların rahatladığını ifade ederler. Hafta sonları ya da okula gitme durumu ortadan kalktığında bedensel belirtilerin ve sorunun ortadan kalkması aileler tarafından "çocuğun ruhsal sıkıntısı yok, bilerek yapıyor" şeklinde yanlış düşünceye kapılmasına sebep olabilir.

 Okul korkusuna dair tablo, aile ve öğretmen tarafından iyi değerlendirilmez ve doğru yaklaşım sergilenmezse çocuğun korkusu pekişebilir.

OKUL KORKUSU- FOBİSİ NEDENLERİ

Ayrılık Endişesi: aileden ayrı kalmanın getirdiği mutsuzluk okul fobisine neden olabilir.
Yeni deneyimlerle baş etme: Güçlüğe neden olan faktörlerden bir diğeri de çocuğun değişim ve yeniliklerle baş etme ihtiyacıdır. Farklı bir ortama girme yabancılarla tanışma, okul kurallarını öğrenme, kişisel disiplini geliştirme, gibi deneyimler okul korkusuna neden olabilir.

Gerçekçi olmayan yüksek beklentiler: Yetişkinlerin beklentileriyle mücadele etmek, bazı çocuklarda strese yol açan başlıca etkendir. Daha çok, mükemmeliyetçi ebeveyn tutumu sonucu oluşur ve okul korkusuna sebep olur.

Kendini yalnız hissetme: Arkadaş edinme konusunda yetersiz ya da isteksiz gibi görünen utangaç ve çekingen çocuklar okula uyum göstermekte daha fazla güçlük çeker ve okul korkusu yaşayabilirler.

Zarar verici davranışlara maruz kalma; bu tüm yaş düzeylerinde görülebilir, çocuklarda kaygı ve üzüntüye neden olur.

Okulda öğretmen ya da arkadaşlarınca küçük düşürülme, korkutulma, korkusu yine çocukta kaygıya neden olabilir.

 

Hangi çocukların okul korkusu yaşama ihtimali yüksektir?

Çocuklarda okul korkusu ihtimalini arttıranlar;

Tek çocuk,

Kardeş kıskançlığı Aileye yeni bir bireyin katılması

Zor edinilmiş çocuk (tüp bebek vb.),

Tek ya da ilk torun olmak,

Mükemmeliyetçi, kaygılı, obsesif mizaçlı çocuk,

Ailede tek erkek ya da kız çocuk olmak,

Sık ya da hayati risk içeren hastalık geçiren çocuk,                                                           

Aşırı koruyucu ailede büyümüş çocuk,

Anneden ayrılmakta güçlük yaşayan çocuk,

Çocuğundan ayrılmakta güçlük çeken annelerin çocukları

Anne ve babada kaygı bozukluğu olan çocuk,

Aile içi çatışmalar,

Ailede hasta birey olması sayılabilir.

 

Okul korkusu olan çocukların ailelerine öneriler:

Çocuğun bedensel yakınmaları varsa doktora götürün.

Sınıf öğretmeni ve rehberlik öğretmeni ile iletişime geçin.

Okul ve öğretmeniniz ile ilgili olumsuz düşünce ve gözlemlerinizi çocuğun olduğu ortamda dile getirmemeye çalışın.

Çocuğu anlayışla karşılayın. Sorunu ve kaynağını anlamaya çalışın.

Çocuk okula gitmek istememesinin sebebini tanımlayamıyorsa ya da konuşmak istemiyorsa zorlamayın. Çok zorladığınızda öğretmeni, arkadaşları, dersleri ya da okuldaki yaşantıları ile ilgili gerçekçi olmayan gerekçeler söylemesine sebep olabilirsiniz.

Okul korkusunun başka çocuklarda da görülebildiğini, çözümünün olduğunu ifade edin.

Çocukluğumuzda kendi yaşadığımız okulla ilgili kaygıları ve yaşadığınız güçlükleri, sorunla nasıl başa çıktığınızı ve olumlu anılarımızı anlatabilirsiniz.

Çocuğun okula devam ettiğinde elde edeceği yeni arkadaş, yeni bilgiler gibi kazanımları dile getirin.

Çocuğa okula gitmediği için kızmayın, tehdit etmeyin, alay etmeyin, sözel ya da fiziksel şiddet uygulamayın.

Okul korkusunun ortaya çıkmasına ya da sorunun devamına yol açan tutumlarınızı (koruyucu davranma gibi) sonlandırın.

Korkularını azaltmada işe yarayacak, çocuğun kendisini güvende hissetmesine yarayacak, acil durumlarda ne yapması gerektiği, kimlerden yardım alabileceği vb. konularda bilgi verin.

Okula düzenli devam etmesi konusunda ısrarlı ve kararlı olun. Tutarlı ve kararlı davranamıyorsanız, diğer aile üyelerinden destek alabilirsiniz.

Okul korkusunun devamına sebep olacak okuldan alma, okula başlamasını erteleme ya da ara vermeye kalkmayın. "Biraz gitmesin, geçer" gibi düşünceler sorunu kötüleştirir.

Çocuğun okul korkusunun sebebi sizden ayrılma kaygısı ile ilgili ise okul ve öğretmen değişikliğinin faydası olmayacak, aksine uyumu zorlaştıracaktır.

Çocuğun korkuları azalıncaya kadar çocuğun güvende hissetmesini sağlayacak sınıfta eşlik edebilir, kaygısı artınca okul içerisinde sizi görebileceği bir noktada bekleyebilir, okula gidip gelmesine eşlik edebilirsiniz.

Okulda kalma süresi aşamalı olarak arttırılabilir.

Çocuk okulda siz olmadan kalmaya hazır değilken okula bırakıp uzaklaşmak çocuğun korkusunun artmasına sebep olur

Çocuğu okul korkusunu yenmede kat ettiği her aşama sonrası çabası ve başarısı için takdir edin, ödüllendirin. Okul korkusunun nedeni aileden ayrılmakla ilgili kaygı ise, okul dışındaki ayrılışlarda da çocuğa nereye gideceğiniz ve ne kadar kalacağınız ile ilgili bilgi verin

                                              

Okul korkusu için öğretmenlere öneriler;

Okul rehberlik servisinden yardım alın.

Çocuğun kaygılarını anlamaya çalışın.

Çocuğun okul korkusunun sebebini (akran baskısı, alay, akademik ve sosyal becerilerde başarısızlık, ailenin tutumu) tespit etmeye çalışın. Çözüm konusunda çocuğa ve aileye yardımcı olun.

Çocukla fiziksel ve duygusal teması arttırarak, okulda kendisini güvende hissetmesine yardımcı olun.

Sınıfta korkutma, tehdit, kızma, bağırma, küçük düşürme, incitme ve kıyaslama gibi davranışlardan kaçının.

Çocuğun korkusunu naz, yalan söyleme ve şımarıklık olarak değerlendirmeyin. Çünkü çocuk gerçekten korkmakta ve baş edememektedir.

Çocuğu sınıf içi çalışmalara katılmaya teşvik edin, zorlamayın. Çocuğa görev verirken baş edebileceği ve keyif alabileceği etkinliklerden başlayın ve sonunda takdir ve tebrik edin.

Çocuğun arkadaşlarıyla ortak etkinlikler yapmasını teşvik ederek, çocuğun sınıfa aidiyet hissetmesini sağlayın.

Okul korkusu ve yapılması gerekenler konusunda rehberlik servisi ve çocuk psikiyatristi ile fikir alışverişinde bulunun.

Rehberlik servisi ya da psikiyatristin önerdiği plana uymaya çalışın. Belli bir süre anne ya da babanın çocuğa eşlik etmesine fırsat verin.

Çocuğu okulda tutmaya çalışın, eve göndermek sorunun kronikleşmesine sebep olabilir.

Anne ve babalar çocuklarındaki okul korkusu nedeniyle kaygılı ve gergin olabileceğini dikkate alarak, aile ile çatışmadan kaçının. Aile ile yaşanan tartışma ve iletişim sorunlarını çocuğa yansıtmamaya çalışın.

 

Tüm yapılanlara rağmen okul fobisi iki haftadan fazla devam ediyorsa uzman bir Klinik Psikolog veya Çocuk Psikiyatristine başvurulabilir...